Actiegroep windpark: 'Stop met die Fyra-op-palen'

Natuurlijk, het is een absurd idee, dat weet de actiegroep 3MO ook wel. Negenhonderd mega-windmolens op een eiland van 262 vierkante kilometer, dat kán niet eens. Maar, redeneert 3MO, als zo'n idioot plan in de boezem van de provincie Zuid-Holland leeft, dan staat ons vast meer te wachten.

Zo ver laten Gudi Schouten en Hans Has uit het buurtschap Langstraat en Fred Bonthuis uit Ooltgensplaat het niet komen. Ze vormen de harde kern van belangengroep 3MO op Goeree-Overflakkee. De afkorting staat voor MegaMolensMegaOverlast.

Te duur
Vanuit de dijkwoning van Schouten is er ruim zicht op de malende wieken van twaalf turbines van windpark Piet de Wit bij Ooltgensplaat aan de oever van het Volkerak. Elders op het eiland draaien nog 25 van die joekels. En daar moest het maar bij blijven, vinden de drie. Heilloze weg, die windenergie.

"Let wel, wij zijn niet tegen alternatieve vormen van energie-opwekking", zegt Has, "maar voor het opwekken van schone energie zijn windmolens geen oplossing. Veel te duur. Dat wordt een Fyra-op-palen. Stop daar mee."

Windenergie is te duur: de miljardeninvesteringen gaan ons opbreken, de windlobby walst over iedereen heen, overheden drukken hun plannen door en tegenstanders krijgen nauwelijks een podium, die worden gezien als lastige horzels. Dat is, samengevat, de visie van 3MO.

Bonthuis: "Er zijn nu minstens acht veelbelovende methoden beschikbaar om energie op te wekken. Methoden die heel wat minder kostbaar zijn dan windenergie. Je kunt bijvoorbeeld CO2 in oude gasvelden pompen en daar weer aardgas van maken. Er zijn zonnepanelen ontwikkeld met een veertig keer hogere efficiency dan de huidige. Stop daar die miljarden in."

De gepensioneerd biochemicus vindt dat er op Goeree-Overflakkee per saldo beter naar schaliegas kan worden geboord als er dan toch nieuwe energie moet worden gewonnen. Er zit volgens hem volop schaliegas onder het eiland. "De technieken zijn verbeterd, het kan op een voor het milieu veilige manier."

Fundamentele discussie
3MO werd opgericht nadat de gemeente Goeree-Overflakkee vorig jaar een uniek bestuursakkoord sloot met de provincie Zuid-Holland.

Er zal maximaal 260 megawatt (MW) aan windenergie worden opgewekt op het eiland. Dat komt overeen met ruim tachtig windmolens, te plaatsen op enkele door de gemeente aangewezen locaties. Met het akkoord lukte het de gemeente de regie over wind-op-land in eigen hand te houden. Dat is lang niet iedere gemeente in Nederland gelukt.

Maar intussen is een serieuze, fundamentele discussie over nut en noodzaak van windenergie nooit gevoerd, stelt actievoerster Schouten. "De overheid, politieke partijen zoals GroenLinks en organisaties zoals Urgenda maken mensen ongenuanceerd bang. We moeten aan de toekomst van onze kleinkinderen denken, zeggen ze. Er wordt op sentimenten ingespeeld. De windlobby maakt daar gretig gebruik van."

3MO vindt dat het allemaal te snel gaat. Ze zijn de enigen niet, overal in het land pleiten actiegroepen en belangenorganisaties voor studies naar alternatieven. Zoals het Nationaal Kritisch Platform Windenergie. "Wij maken ons ernstig zorgen over de gebrekkige en eenzijdige informatie waarop de Nederlandse duurzame energiepolitiek is gebaseerd", aldus voorzitter Fred Jansen van dit platform.

"In het Energieakkoord staan onhaalbare doelstellingen voor windstroom. De argumenten zijn boterzacht. De netto stroomopbrengst van windenergie zal uiteindelijk zeer gering zijn, tot negatief, want als er geen wind is moeten centrales die op fossiele brandstof draaien bijspringen en dat kost veel extra brandstof."

Ook Pieter Lukkes uit Leeuwarden, emeritus hoogleraar sociale geografie, ageert tegen het ontbreken van de nut-en-noodzaak-discussie over windenergie. "Straks moeten wij een substantieel deel van onze koopkracht opofferen om de windenergiebranche te sponsoren."

Volgeplempt met molens
Morgen debatteert de Tweede Kamer over het nationale windbeleid. Bezorgde tegenstanders uit het hele land zullen een petitie aanbieden aan de ministers Kamp en Schultz van Haegen en aan de vaste Kamercommissie. In de petitie wordt onder meer gepleit voor betere waarborgen van belangen van omwonenden van windmolens.

Op Goeree-Overflakkee is wel degelijk naar de belangen van bewoners gekeken, vindt de gemeente. Zo heeft de gemeenteraad een motie aangenomen waarin is bepaald dat de afstand tussen bewoning en windmolens niet minimaal 450 meter moet zijn, zoals wettelijk is voorgeschreven, maar het dubbele: 900 meter.

Maar voor 3MO is die concessie niet genoeg. De extra windmolens moeten er niet komen, vindt de actiegroep. Want het blijft echt niet bij de afgesproken 260 megawatt, denken Schouten, Has en Bonthuis. Ze verwijzen naar een recente studie van de provincie Zuid-Holland.

Afgelopen najaar liet Zuid-Holland 'een ontwerpend onderzoek' doen naar de ruimtelijke gevolgen van de energietransitie in de provincie. De studie, een nogal vrijblijvende schets zonder enige politieke status, werd openbaar gemaakt. En toen waren de rapen gaar op Goeree-Overflakkee.

Want in het energierapport van de provincie stond een toekomstscenario waarin het winderige eiland volledig was volgeplempt met honderden windmolens. Alleen het westelijke deel van Goeree rond Ouddorp zou nog zonder windturbines blijven. 'Goeree-Overflakkee is één van de beste plekken voor windenergie in de provincie', aldus het rapport.

Eén van de grootste ter wereld
Een stedebouwkundig ontwerpbureau uit Den Haag, gespecialiseerd in toekomstbestendige ruimtelijke strategieën, ging in het rapport helemaal los. Goeree-Overflakkee heeft de potentie uit te groeien tot een wereldproject voor duurzame energie, aldus het bureau. Het kan, zeg maar, een Opec-eiland door duurzame energie worden, met zo'n grote productie dat er stroom kan worden geëxporteerd naar andere delen van Nederland.

"Op dit moment zijn de randen van Goeree-Overflakkee bestemd voor windenergie. Wij denken dat het beter zou zijn om het hele eiland hiervoor aan te wijzen", aldus de Haagse toekomststrategen. Met pakweg negenhonderd windmolens zou Goeree-Overflakkee uitgroeien tot één van de grootste windparken ter wereld, schreven ze. Sindsdien is het onrustig in het buurtschap Langstraat en omgeving.