Nationale Nederlanden met 22 miljard grootste belegger in Nederlandse bedrijfsleven

Dit blijkt uit onderzoek van de Volkskrant naar aandeelhouders die meer dan 3 procent aan belangen hebben in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven en die gemeld moeten worden bij toezichthouder AFM. Bijna driekwart van de 96 bedrijven heeft een partij aan boord die meer dan 10 procent van de aandelen bezit. Bij bijna de helft is dat een investeerder met 20 procent of meer, zo blijkt uit de onderzochte meldingen bij AFM.

Bij de dominante aandeelhouders staan bekende namen als Charlène de Carvalho-Heineken, die via een getrapte constructie de controle uitoefent bij de bierbrouwer. Ook ASML, Randstad en Van Lanschot kennen een dominante aandeelhouder. Vrijdag verwierf jenevermaker Nolet 21 procent van de aandelen in branchegenoot Bols.

Een andere manier waarop Nederlandse bedrijven zich van oudsher weten te verdedigen, is een beschermingswal van speciale stichtingen met extra stemrecht. Volgens Eumedion, de belangenbehartiger van grote beleggers als pensioenfondsen en verzekeraars, hebben de Nederlandse bedrijven tegenwoordig steeds vaker een controlerend aandeelhouder. Dat is een partij met minimaal 30 procent van het stemrecht die het in de praktijk voor het zeggen heeft. Volgens Eumedion had tien jaar geleden een kwart van de beursgenoteerde bedrijven zo'n bepalende partij, nu is het al bijna de helft.

Macht van de aandeelhouder

De belangen bij de beursgenoteerde bedrijven zijn steeds vaker in handen van één controlerende partij. De Volkskrant zocht uit wie dat zijn.

Meer continentaal Europees

Met de opmars van de controlerend aandeelhouder wordt het Nederlandse bedrijfsleven minder Angelsaksisch en meer Duits, of continentaal Europees. Het voordeel van zo'n grote aandeelhouder is dat op korte termijnwinst beluste beleggers buiten de deur gehouden kunnen worden.

Na de opsplitsing van ABN Amro in 2007 door een stekelige brief van een Britse aandeelhouder zit de angst voor winstbeluste beleggers er goed in. Het nadeel is dat een dominante aandeelhouder, en de bestuurders en commissarissen, zich niks aan hoeven te trekken van de wensen van andere grote beleggers, zoals duurzaamheid of het matigen van topinkomens. Met 30 procent kunnen in de praktijk besluiten worden tegengehouden.

Buitenland

Met 22 miljard euro in 25 bedrijven is NN Investment Partners de grootste belegger in het Nederlandse bedrijfsleven, blijkt uit het onderzoek van de Volkskrant. De vermogensbeheerder van verzekeraar NN Group (Nationale Nederlanden) wordt gevolgd door het Amerikaanse BlackRock. De grootste vermogensbeheerder ter wereld heeft 13,5 miljard (van zijn enkele duizenden miljarden) gestoken in onder meer KPN, ING en ASML, Delta Lloyd en Beter Bed.

Verzekeraar ASR is derde met 10,5 miljard euro aan beleggingen. Daarna volgt HAL, de investeringsmaatschappij van de familie Van der Vorm, die dit jaar brillenbedrijf Grandvision naar de beurs bracht. Het Zwitsers-Amerikaanse UBS completeert de topvijf. Die kleurt dus redelijk oranje, hoewel 19 van de 25 grootste beleggers in de Nederlandse bedrijven buitenlands zijn. Gespecialiseerde deskundigen gaan er van uit dat 70 tot 80 procent van de beleggingen in de Nederlandse bedrijven buitenlands is.