Kabinet viert feest, maar wel een beetje verbeten

Het Centraal Planbureau geeft het kabinet ogenschijnlijk een prachtig overgangsrapport. Rutte II is over. Van de zure naar de zoete klas. De economie groeit dit en volgend jaar met 1,7 en 1,8 procent. Bedrijven en consumenten hebben er weer vertrouwen in en gaan flink meer uitgeven. Bovendien blijft de export stijgen.

Belasting verlagen

'Nederland doet het spectaculair goed', zei VVD-leider en premier Rutte gisteravond bij het verkiezingsdebat met vier andere partijleiders op RTL. 'Uit de cijfers van vandaag blijkt dat we de hoogste groei hebben van Europa. Daardoor hoeven we niet meer te bezuinigen dan de 51 miljard die we hebben afgesproken.'

Eindelijk, zo denkt vooral coalitiepartij PvdA, kunnen we de belasting van hardwerkende mensen verlagen. Dat is nodig als smeerolie voor de laatste grote hervorming van dit kabinet: een herzien belastingstelsel. 'Ik zie daar ruimte voor in de cijfers', zegt minister Dijsselbloem van Financiën over de economische cijferbrij van het CPB. Het tekort op zijn begroting is dit jaar 1,4 miljard euro gunstiger dan waarop het kabinet in 2012 rekende toen het begon.

Ook slechte cijfers

Maar dat is minder dan zijn VVD-staatssecretaris Wiebes nodig denkt te hebben voor een belastinghervorming. Hij wil 3- tot 5 miljard euro louter uit meevallers peuteren en niet bezuinigen. Zoveel geld is er niet, blijkt uit de cijfers. Sterker: misschien is er helemaal niets.

De gasopbrengsten gaan immers 'aanzienlijk' dalen, voorspelt het CPB - anders was de groei zelfs 2 procent geweest. En de kans is levensgroot dat de gaskraan verder wordt dichtgedraaid dan waarmee het CPB nu rekening houdt. Dat scheelt minstens nog eens een miljard euro opbrengst.

Er staan ook ronduit slechte cijfers op het schoolrapport van het kabinet. Zoals bij het kopje 'werkloosheid', die maar niet wil dalen. Volgend jaar hebben 635 duizend mensen geen werk.

Geen koopkrachtstijging

En als een rodewijnvlek op een trouwjurk staat een cijfer in het midden van de CPB-lijst: 0,0. Het is de koopkrachtstijging in 2016. Die ziet het CPB dus niet. Belastingverlaging zonder bezuiniging zou de koopkracht in de plus duwen, maar is daar geld voor? Precies die vraag wordt de komende maanden de inzet van onderhandelingen tussen coalitie en de meer of minder bereidwillige oppositiepartijen. Maar eerst komen de verkiezingen van 18 maart nog. Dus gaan we hoe dan ook claimen dat Nederland er dankzij ons weer prachtig bij staat, hebben VVD en PvdA bedacht. 'Dit zijn cijfers om trots op te zijn', zei VVD-Kamerlid Harbers dan ook.

Verbeten feestvieren, ook de PvdA-ministers Dijsselbloem en Asscher en Kamerlid Nijboer lieten donderdag zien hoe je dat doet. Het communicatieplan van de PvdA, ook in tv-spotjes, is: onze reactie op de CPB-cijfers begint altijd met de krankzinnigheid van oppositiepartijen CDA en D66.

Dijsselbloem beweerde drie keer in minder dan twee minuten dat zijn electorale concurrenten 13 - 'DÉR-tien' - miljard euro willen bezuinigen. Dat nare, deprimerende woord, bezuinigen, liet de minister van Financiën gevoelig contrasteren met zijn eigen tekst: verlaging van de belasting op arbeid. Na de vermeende 'wilde, onzinnige en onverstandige' 13 miljard bezuiniging van CDA en D66 voor de derde keer te hebben gememoreerd, keek Dijsselbloem Wiegeliaans in de tv-camera en zei: 'Dat lijkt me onverstandig.'

Campagnegevecht

'Dat CDA en D66 13 miljard willen bezuinigen, is een flagrante leugen', zei D66-leider Pechtold tijdens het RTL-debat. Hij bedoelde een bezuiniging van 1 of 2 miljard, niet 13 miljard. Dat is het bedrag aan extra overheidsuitgaven die het kabinet de komende twee jaar plant. PvdA-leider Samsom nuanceerde bij het leidersdebat: 'Dat gaat ook naar zorg en sociale zekerheid.'

Dit campagnegevecht hebben de twee oppositiepartijen verloren. PvdA'er Dijsselbloem, later gevolgd door VVD-voorman Zijlstra, heeft het ongewenste etiket 'bezuinigen' op CDA en D66 weten te plakken en 'belastingverlaging' op zichzelf. In ieder geval tot de verkiezingen van 18 maart. Daarna zijn CDA en D66 waarschijnlijk weer nodig om welk plan dan ook aan een meerderheid te helpen.